Εντομοκτόνα & Φάρμακα Δημόσιας Υγείας

ΚΑΤΑΡΡΟΪΚΟΣ ΠΥΡΕΤΌΣ - ΙΟΣ ΤΗΣ ΚΥΑΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (bluetongue - BTV).

Η σοβαρή αυτή νόσος των μηρυκαστικών, και κυρίως των προβάτων, μεταδίδεται με το τσίμπημα (νύγμα) ενός μικροσκοπικού εντόμου του γένους Culicoides (Τάξη: Δίπτερα, Οικογένεια: Ceratopogonidae). Τα μέτρα προστασίας του ζωικού κεφαλαίου της χώρας και της κτηνοτροφίας αφορούν, μεταξύ άλλων, στην αντιμετώπιση του εντόμου φορέα του ιού. 
Τα είδη του γένους Culicoides κοινώς ονομάζονται νυσσητικές σκνίπες, σε άλλες χώρες ονομάζονται no-see-ums, punkies, biting midges, και δεν είναι κουνούπια.
Είναι έντομα μικρά (έως 3 χι

Tέλειο θηλυκό Culicoides

λιοστά), λεπτά, με πτέρυγες που έχουν λίγα νεύρα συνήθως χωρίς λέπια τα οποία κατά την ανάπαυση τοποθετούνται οριζόντια πάνω από το σώμα του εντόμου. Αρκετά είδη ζουν ως εκτοπαράσιτα εντόμων άλλων τάξεων. Υπάρχουν πάνω από 5.500 διαφορετικά είδη σε όλο τον κόσμο. Τα σπουδαιότερα είδη από ιατρικής και κτηνιατρικής σημασίας ανήκουν σε 4 κυρίως γένη (Culicoides, Leptoconops, Forcipomyia και Austroconops). Στην Ελλάδα είχαν καταγραφεί αρχικά 20 είδη. Νεότερες έρευνες ανέδειξαν ότι υπάρχουν τουλάχιστον 39 είδη που ανήκουν στο γένος Culicoides με αρκετά από αυτά να παρουσιάζουν κτηνιατρικό ενδιαφέρον.  

  Τα θηλυκά είναι αιμομυζητικά ενώ τα αρσενικά τρέφονται κυρίως με νέκταρ. Το θηλυκό εναποθέτει τα ωά απευθείας ή πολύ κοντά σε επιφάνεια με υψηλή υγρασία. Οι προνύμφες είναι αρπακτικές μικρών ασπόνδυλων και έχουν 4 ηλικίες, παρουσιάζουν δε χαρακτηριστική κίνηση που μοιάζει με την κίνηση φιδιού. Μπορεί να βρεθούν σε ποικίλα ενδιαιτήματα όπως: βλάστηση σε αποσύνθεση, κοπριά, λάσπη, κοιλότητες δέντρων και γενικώς υπόστρωμα πλούσιο σε οργανική ουσία, δηλαδή ενδιαιτήματα που συχνά απαντώνται στις παρυφές λιμνών, σε ρυάκια, βάλτους και έλη. Το στάδιο της νύμφης διαρκεί 1-3 εβδομάδες και στη συνέχεια αναδύεται το ακμαίο έντομο.

Σε περιοχές με παραθαλάσσιες και ελώδεις εκτάσεις μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στην οικοτουριστική ανάπτυξη και την ανθρώπινη δραστηριότητα. Στα οικόσιτα ζώα μεταδίδουν το ιό του καταρροϊκού πυρετού ή του ιού της κυανής γλώσσας (bluetongue -BTV). Το είδος Culicoides imicola είναι ο σημαντικότερος φορέας του καταρροϊκού πυρετού στη λεκάνη της Μεσογείου και αποκλειστικά υπεύθυνο για την έξαρση της νόσου στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου το 1998. Από το 2004 το είδος αυτό έχει καταγραφεί και στην Αττική, ενώ πιο πρόσφατες έρευνες φανερώνουν την ευρεία εξάπλωσή του σε σχεδόν όλη τη χώρα εκτός από τα βόρεια και τα δυτικά διαμερίσματα. Τα έντομα αυτά μπορεί να μεταφέρουν και μια σειρά από αρμποϊούς, πρωτόζωα και νηματώδεις σκώληκες (φιλάριες).

Ωά και προνύμφη Culicoides